غودەی هار یان غوددەی سام چییە؟

نەخۆشی غوددەی سام، کە بە ژەهراوی پەرشوبڵاوی غودە ناسراوە، نەخۆشییەکی بەرگری خۆکارە، کە کاریگەری لەسەر غودەی دەرەقی هەیە، هەروەها زۆرجار دەبێتە هۆی گەورەبوونی غوددەی دەرەقی.

د. هەڵکەوت عومەر پزیشكی پسپۆڕی نەشتەرگەری گشتی لە نووسینێكدا ئاماژە بە غوددەی هار یان غودەی سام و هۆكارەكانی و نیشانەكانی و چۆنیەتی چارەسەركردنی دەكات .

دەقی نووسینەكەی :-

نەخۆشی غوددەی سام، کە بە ژەهراوی پەرشوبڵاوی غودە ناسراوە، نەخۆشییەکی بەرگری خۆکارە، کە کاریگەری لەسەر غوددەی دەرەقی هەیە، هەروەها زۆرجار دەبێتە هۆی گەورەبوونی غوددەی دەرەقی.

نەخۆشی گڕاڤس لە نزیکەی ٠.٥%ی نێر و ٣.٠%ی مێینەکاندا گەشە دەکات.  نزیکەی ٧.٥ هێندە زیاتر لە ژناندا ڕوودەدات بە بەراورد بە پیاوان، زۆرجار، لە نێوان تەمەنی ٤٠ بۆ ٦٠ ساڵیدا دەست پێدەکات، بەڵام دەکرێت لە هەر تەمەنێکدا دەست پێبکات.

نیشانەکانی نەخۆشی غوددەی سام  ئەمانەن:-

نیشانە و نیشانەکانی زیادبوونی غودەی دەرەقی لەوانەیە بریتی بن لە توڕەبوون، لاوازی ماسولکەکان، کێشەی خەوتن، لێدانی دڵ خێرا، بەرگەگرتنی خراپی گەرما، سکچوون و دابەزاندنی کێش بەبێ مەبەست.

نیشانەکانی تر لەوانەیە بریتی بن لە ئەستووربوونی پێست و هەڵئاوسانی چاو، حاڵەتێک کە بەهۆی نەخۆشی چاوی گڕاڤسەوە درووست دەبێت، نزیکەی ٢٥ بۆ ٣٠%ی ئەو کەسانەی، کە ئەم حاڵەتەیان هەیە تووشی کێشەی چاو دەبن.

دڵەڕاوکێ، لەرزینی دەست یان پەنجەکان، پێستی گەرم و شێدار، زیادبوونی ئارەقەکردن، گۆڕانکاری لە سووڕی مانگانە،  کەمبوونەوەی  ئارەزووی سێکسی، جووڵەی زۆری ڕیخۆڵە (سکچون)، هەڵئاوسانی چاو (نەخۆشی چاوی گڕاڤس)، پێستی سووری ئەستوور لەسەر شان یان سەری پێ (پرێتیبیال میکسیدما).

هۆکارەکانی ئەمانەن:-

هۆکاری وردی نەخۆشییەکە ڕوون نییە، بەڵام  کەسەکان ئەگەری تووشبوونیان زیاترە ئەگەر ئەندامێکی خێزانەکەیان هەبێت کە نەخۆشییەکەی هەبێت.

سەرهەڵدانی نەخۆشییەکە لەوانەیە بەهۆی فشاری جەستەیی یان سۆزداری، هەوکردن، یان منداڵبوونەوە بێت. ئەوانەی نەخۆشی بەرگری خۆکارانەی تریان هەیە، وەک شەکرەی جۆری یەکەم و هەوکردنی جومگەی ڕۆماتیزمی، ئەگەری تووشبوونیان زیاترە.

جگەرەکێشان ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشی زیاد دەکات و لەوانەیە کێشەکانی چاو خراپتر بکات.

چارەسەری چۆنە؟

سێ بژاردەی چارەسەرکردن بریتین لە چارەسەری یۆدی تیشکی، دەرمان و نەشتەرگەری تایرۆید. کێشەکانی چاو لەوانەیە پێویستیان بە چارەسەری زیاتر هەبێت.